Muzyka jest jedną z dziedzin sztuk pięknych. Jej tworzywem są dźwięki generowane przez instrumenty lub głos ludzki. Komponowanie muzyki polega na tworzeniu prostych melodii z pojedynczych dźwięków, a także utworów złożonych z sekwencji współbrzmień.
Słuch melodyczny a słuch harmoniczny
Słuch melodyczny to zdolność do różnicowania wysokości i barwy dźwięków. Większość osób potrafi zapamiętać zasłyszaną melodię, a nawet ją odtworzyć. Ale nie każdy człowiek posiada wrodzony słuch harmoniczny – zdolność do wyróżniania poszczególnych składników akordu, czyli kilku dźwięków brzmiących jednocześnie. Bez odpowiedniego kształcenia słuchu, odbiorca muzyki słyszy akordy całościowo, jako odrębną jakość w porównaniu z pojedynczymi tonami. Wyszkolony słuch harmoniczny pozwala na pełniejszą percepcję muzyki i dostrzeganie jej piękna.
Do czego potrzebny jest słuch harmoniczny?
Celem kształcenia słuchu harmonicznego jest umożliwienie kompozytorom lub wykonawcom muzyki podejmowanie takich aktywności jak:
– tworzenie rozbudowanych utworów muzycznych,
– dopasowanie akompaniamentu do utworów wokalnych,
– budowanie nowych aranżacji do znanych standardów,
– śpiewanie w chórze wielogłosowym,
– występowanie w operze lub operetce,
– grę w orkiestrach symfonicznych i kameralnych, lub w zespołach
rozrywkowych.
A więc posiadanie dobrego słuchu harmonicznego potrzebne jest zarówno kompozytorom, jak też instrumentalistom i wokalistom.
Kiedy i gdzie zacząć doskonalenie słuchu muzycznego?
Podstawową edukację muzyczną powinno się rozpocząć od najmłodszych lat, u doświadczonych w tym zakresie pedagogów. Ponieważ słuch melodyczny rozwija się wcześniej, nauka zaczyna się od podstaw solfeżu. Dziecko uczone jest nut, rozpoznawania wysokości dźwięków i odległości pomiędzy nimi czyli interwałów, czytania nut głosem i robienia zapisów nutowych ze słuchu. Na bazie tych umiejętności, w późniejszym czasie rozpoczyna się kształcenie słuchu harmonicznego.
Jak kształci się słuch harmoniczny?
Jest to długotrwały proces wymagający odpowiednich i systematycznych ćwiczeń pod okiem pedagoga. W pierwszym etapie nauczyciel zagra na pianinie prosty akord, a zadaniem dziecka jest odtworzenie głosem na sylabie „la” każdego dźwięku osobno. Kolejne ćwiczenia to odtwarzanie różnych tonów z zagranego akordu jednocześnie przez dwoje dzieci, później przez dwie grupy uczniów. Oprócz tego, dzieci muszą się nauczyć odtwarzać głosem interwały harmoniczne takie jak tercja, kwarta i inne – trudniejsze. Te wszystkie sprawności utrwala się poprzez wykonywanie prostych utworów na dwa głosy przez dwójkę lub większą grupę uczniów.
To są podstawy, dalsze rozwijanie słuchu harmonicznego następuje podczas nauki w szkołach muzycznych wyższego stopnia.
